Muzej savremene umjetnosti Crne Gore
Kruševac bb, Podgorica, Crna Gora
info@msucg.me
+382 20 225 043

Zbirka Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito“, Titograd

Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito”, Istorijat

 

Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito” osnovana  je 17. decembra 1981.  godine, a njen osnivač bila je Skupšina opštine Titograd. Idejni tvorac koncepta Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja jeste Branislav Perović, diplomirani pravnik zaposlen u Skupštini Jugoslavije. Takvu zamisao gajio je još od 1972. godine, vođen isključivo kulturnim interesima. U sveopštoj prolaznosti svijeta i života, umjetnost je vidio kao silu koja opstaje, a naročito je akcentovao nedovoljno prepoznato stvaralaštvo Trećeg svijeta. Njegovu inicijativu sagledali su i podržali mnogi kulturni entuzijasti, mada je, uprkos tome, sama realizacija projekta trajala nekoliko godina. Put ka ostvarenju bio je višestepen i prošao je kroz različite faze usklađivanja, konsultacija i dogovora prije konačnog osnivanja Galerije. Titograd je za Galeriju obezbijedio najljepši kompleks u gradu- centralni park, sa svim svojim kulturno- istorijskim sadržajem. Kompleks koji je uz rijeku Moraču i svi objekti u njemu, nastao je 1891. godine. Od sedam objekata, koji imaju svojstva spomenika kulture, šest ih je prilagođeno za galerijske programe i sadržaje. Centralni objekat čitavog kompleksa je Dvorac Petrovića, nekadašnja rezidencija dinastije Petrovića, koji je opredijeljen za stalnu postavku Galerije.

Svečana inauguracija galerije upriličena je 1.  septembra 1984. godine u Titogradu, na rođendan prve konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja.

Osnovana uz veliki entuzijazam i podršku radnih ljudi Crne Gore, lokalnih republičkih i saveznih institucija, sa idejom doprinosa razvijanju novog međunarodnog poretka u kulturi baziranog na ideji trans-nacionalne solidarnosti, za nepunu deceniju aktivnog rada formirana je kolekcija od oko 800 umjetničkih djela iz 56 zemalja nesvrstanih i zemalja u razvoju. Rad galerije podržavao je Pokret nesvrstanih, ohrabrujući članice da kroz saradnju i razmjenu doprinesu radu i razvoju galerije. U tom smislu ona je bila jedinstvena institucija kulture u svijetu.

 

Osim prikupljanja djela, formiranja zbirki i stalne postavke, aktivnost Galerije bila je usmjerena ka organizovanju brojnih kolektivnih i samostalnih izložbi, iz Alžira, Indije, Kube, Venecuele, Meksika, Šri Lanke, Bangladeša, Filipina, Ekvadora, Malija, Indonezije, Ugande, Kipra, Argentine, Bolivije, Tanzanije, Tunisa…

Nesvrstane zemlje su Galeriji poklonile posebno vrijedne eksponate, poput Indije, Egipta, Bolivije, Kube, Kipra, Republika SFRJ…. Postojanje takve Galerije i njen rad omogućio je da se na jednom mjestu susretnu umjetničke ideje i ostvarenja sa svih meridijana i da se kroz zajedničko djelovanje na polju kulture, do tada marginalizovane posebnosti i odlike u umjetnosti i kulturama nesvrtstanih zemalja, izbore za ravnopravan status sa tada čvrstim evropocentričnim pogledom na njihove umjetničke vriijednosti i kulturna nasleđa.

 

U Galeriji su se organizovali i studijski boravci umjetnika. U njenim ateljeima boravio je značajan broj stvaralaca iz nesvrstanih i zemalja u razvoju. Pored rada u ateljeima, umjetnici su održavali i predavanja o umjetnosti svojih zemalja i upoznali se sa našim umjetnicima, sa kojima su razmijenili iskustva i izgrađivali kontakte.

 

Galerija je organizovala i konkurse dokumentarnih TV filmova, o umjetnosti i kulturi nesvrstanih i zemalja u razvoju. UNESCO je podržavao mnoge aktivnosti Galerije – stručne simpozijume, trijanale likovnih umjetnosti nesvrstanih i zemalja u razvoju, samite, i td. Galerija je priredila i kulturne događaje koji obuhvataju, pored tematskih izložbi, i druge sadržaje, kao što su ples, muzika, TV emisije i drugo, što je doprinosilo boljem upoznavanju i razumijevanju kulture ovih zemalja ( Nedelja Indije, Dani kulture Indonezije, Dani kulture Tanzanije).

SFR Jugoslavija je preko galerije “Josip Broz Tito” prezentovala izložbe u Alžiru, Harareu, Lusaki, Delhiu, Dar es Salaamu, Aleksandriji…

Za kratko vrijeme rada, Galerija je postala jedno od najfrekventnijih mjesta u gradu. Više od sto hiljada posjetilaca je zabilježeno u danima proslavljanja prve godišnjice rada ove institucije. Svojom misijom i vizijom, utemeljenom u idejama nesvrstanosti, antikolonijalizma i solidarnosti, ova organizacija od posebnog društvenog interesa, imala je izuzetan značaj koji je prevazilazio okvire našega grada, Republike i Jugoslavije.

Promjenom društvenih okolnosti, nakon decenije veoma uspješnog funkcionisanja u našoj zemlji i svijetu, Galerija umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito”, prestala je sa radom 1995. godine. U kontinuitetu, Skupština Crne Gore je svojom odlukom, 4. aprila 1995, formirala novu kulturnu instituciju, Centar savremene umjetnosti Crne Gore. Ova institucija je 2023. godine tranformisana u Muzej savremene umjetnosti Crne Gore, koji danas u svom fondu čuva kolekciju i arhivu Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja “Josip Broz Tito”.

Zbirka Galerije umjetnosti nesvrstanih zemalja „Josip Broz Tito“ podijeljena je po teritorijalnom principu, u četiri podzbirke:EvropskuAzijskuAfričku i Latinoameričku.

 

U cilju istraživanja nasljeđa i arhive Galerije početkom 2022. godine pokrenut je aktuelni projekat MSUCG-a pod nazivom Laboratorija Kolekcije umjetnosti nesvrstanih zemalja.

Ovaj istraživačko kustoski projekat posvećen istraživanju kolekcije i arhive, kontinuirano radi na reaktualizaciji i obnavljanju međunarodnih veza koje je Galerija njegovala.

Projekat realizuje tim kustoskinja i konzervatorki, i to: Marina Čelebić, Anita Ćulafić, Nada Baković i Natalija Vujošević.

Evropska zbirka

Antički krčag

period kiparsko-arhajski I, 725-600 p.n.e. ; boja Bihrom IV.
22 x 17,5 x 17cm
Kipar

Ples

Logar Lojze
1986. godina
Sitoštampa, 100,8x70cm
Slovenija

Porodica

Chalupova Zuzana
1988. godina
ulje na platnu, 39,5x56cm
Vojvodina

Ratnik sunca i meseca (Smrt ratnika)

Trkulja Radislav
1988. godina
ulje na platnu, 74,5x89cm
Srbija

Azijska zbirka

Drvo

S.Nandagopal
Mesing / skulptura, 60×43,5×10 cm
Indija

Tri žene

Hassan Quamrul
Ulje na platnu/ 106,5×76,5cm
Bangladeš

Srebrna palma

Autor nepoznat
Srebro i zlato, 38X26cm
Irak

Pustinja broj 10

Saadi Al Kaabi
1974.
Kombinovana tehnika, 106x91cm
Irak

Afrička zbirka

Jedinstvo je snaga

Vitorino Antoni Madonga
Drvo, 164 x 18 x 20 cm
Tanzanija

Zmaj

Grupa Bogolan Kasobane
Bogolan, 132 x 84 cm
Mali

Golub mira

Paul Ahyi
Drvo, bronza, 126 x 133 x 112 cm
Togo

Porodica

Bernard Matemera
1987. godine
Bijeli mermer, 250 x 163 x 159 cm
Zimbabve

Zbirka Latinske Amerike

Čekanje

Norha Beltran
1986. godine
Ulje na platnu, 61 x 50 cm
Bolivija

Seljanke sa jezera Titikaka

Guido Chire Balderrama
1986. godine
Akrilik na platnu, 82 x 120 cm.
Bolivija

Studija jednog grada Titograda

Moises De Los Finale Al De Coa
1985. godine
Kombinovana tehnika, 90 x 181 cm
Kuba

Golub mira

Rene Portocarrera
Grafika, 16 x 23,5 cm
Kuba